Analiza osadu jako ważny element badania moczu w praktyce

Erytrocyty, leukocyty, nabłonki, wałeczki

W moczu pobranym przez nakłucie pęcherza moczowego, oglądanym pod większym powiększeniem (400-krotnym), liczba erytrocytów oraz leukocytów nie powinna przekraczać 1-3 w polu widzenia.

Leukocyty w osadzie moczu to najczęściej granulocyty obojętnochłonne (neutrofile), rzadziej limfocyty, monocyty lub granulocyty kwasochłonne. W obrazie mikroskopowym są to okrągłe, bezbarwne komórki, nieco większe od erytrocytów, posiadające dość duże pęcherzykowate jądro, którego wielopłatowość doskonale uwidacznia się po dodaniu rozcieńczonego kwasu octowego. Wzrost ich liczby świadczy o toczącym się procesie zapalnym na terenie nerek i dróg moczowych.

W odróżnieniu od leukocytów, erytrocyty w moczu mają jednorodną strukturę i przybierają formę dwuwklęsłą. Z punktu widzenia diagnostycznego istotne jest, czy są to erytrocyty świeże, czy wyługowane. Te pierwsze pochodzą zazwyczaj z dolnych dróg moczowych, a ich pojawienie się w moczu może być efektem np. drażnienia cewki moczowej przez drobne kryształy. Erytrocyty wyługowane występują w postaci cieni krwinek, ponieważ po przejściu przez błonę kłębuszka nerkowego hemoglobina zostaje rozcieńczona i wypłukana. Ich obecność w osadzie moczu wskazuje na ich nerkowe pochodzenie.

Początkowo trudność może sprawić odróżnienie erytrocytów od innych struktur, ponieważ wykazują one podobieństwo do grzybów, kropelek tłuszczu oraz pęcherzyków powietrza. Te ostatnie mają jednak zmienną wielkość oraz silniej załamują światło.

Inną postacią występowania elementów morfotycznych są wałeczki – odlewy białkowe powstające w kanalikach nerkowych. Dzielą się one na wałeczki szkliste, nabłonkowe, ziarniste, woskowe, erytrocytarne, leukocytarne oraz barwnikowe. Rozróżniamy też wałeczki rzekome. Są to twory organicznego (bakterie, pasma śluzu) i nieorganicznego pochodzenia (substancje mineralne), które układają się na kształt wałeczków prawdziwych i w rzeczywistości nie są odlewami kanalików nerkowych...