Analiza osadu jako ważny element badania moczu w praktyce

Procesu tego nie udało się odtworzyć w innych badaniach, stwierdzono natomiast, że w przechowywanych schłodzonych próbkach moczu namnażają się, a nawet powstają nowe kryształy szczawianu wapnia. In vivo w próbkach tych obecne były bezpostaciowe fosforany lub kryształy struwitu (3).

Przed przystąpieniem do analizy mocz należy ponownie ogrzać do temperatury pokojowej, a następnie wstrząsnąć i oddzielić 3, 5, a najlepiej 10 ml (o ile taka ilość jest dostępna), które poddaje się odwirowaniu przez 5 minut przy 2000 obr./min. Większa siła oraz zbyt długi czas wirowania mogą zniszczyć komórki oraz wałeczki. Odwirowany mocz należy zdekantować, pozostawiając około 0,5 ml moczu nad osadem. Następnie, po dokładnym wymieszaniu, należy przenieść kroplę osadu za pomocą pipety na szkiełko podstawowe i przykryć szkiełkiem nakrywkowym. Tak przygotowany preparat należy ocenić pod mikroskopem świetlnym w powiększeniu 100- oraz 400-krotnym w niezbyt jaskrawym polu widzenia.

W mikroskopowym obrazie osadu moczu można zaobserwować składniki upostaciowane pochodzące z nerek i dróg moczowych, tzn.: komórki nabłonkowe, wałeczki, leukocyty, erytrocyty, niektóre aminokwasy, bakterie, komórki niektórych grzybów czy pierwotniaków oraz składniki nieupostaciowane, tj. mineralne wytrącone w postaci kryształów. Typ tworzących się kryształów skorelowany jest z odczynem pH. W tab. 2 omówione zostały najczęstsze typy kryształów.

Tab. 2. Najczęściej występujące typy kryształów i ich charakterystyka

Przy małym powiększeniu (x100) w pierwszej kolejności widoczne są duże elementy, takie jak wałeczki i kryształy. Można wtedy również ocenić rozkład komórek nabłonka, obecność grzybów, pasożytów, cząsteczek tłuszczu, plemników oraz różnego rodzaju zanieczyszczeń. W większym powiększeniu oznacza się liczebność obserwowanych elementów. W tym celu tworzy się średnią z 10 pól widzenia przy 400-krotnym powiększeniu (HPF).