Ostry dyżur okulistyczny – rozpływny wrzód rogówki u psów i kotów

Gojenie rogówki to wyjątkowo kompleksowy proces wymagający zintegrowanego działania wielu proteinaz, czynników wzrostu i cytokin produkowanych przez nabłonek przedni rogówki, keratocyty zrębu rogówki, komórki stanu zapalnego i gruczoł łzowy. Biorą w nim również udział proteinazy, inhibitory proteinaz, czynniki wzrostu i cytokiny obecne w filmie przedrogówkowym (ang. precorneal tear film – PTF). Utrzymanie i naprawa macierzy zewnątrzkomórkowej (ang. extraculular matrix – ECM) zrębu rogówki wymaga równowagi pomiędzy jej syntezą, degradacją i przebudową. Jej zachwianie prowadzi do niezwykle szybko postępującej proteolitycznej degradacji zrębu rogówki, czego efektem jest wrzód rozpływny rogówki.

Enzymy proteolityczne oddziaływujące na rogówkę należą do dwóch grup: metaloproteinaz macierzy (ang. matrix metalloproteinases – MMPs) i proteinaz serynowych, jak elastaza neutrofilii (NE). NE występuje licznie w ludzkich łzach. Zidentyfikowano ją również w łzach u koni i psów. Jest syntetyzowana przez granulocyty obojętnochłonne i makrofag i odpowiada za degradację III i IV kolagenu oraz glikoprotein MMPs zrębu rogówki, to jest fibronektyny i lamininy.

MMPs-2 i MMPS-9 to metaloproteinazy macierzy odgrywające ważną rolę w przebudowie i degradacji kolagenu zrębu rogówki. Wstępują zarówno w zdrowej, jak i uszkodzonej rogówce u ludzi, psów, myszy, szczurów i koni. Znaleziono je w nabłonku przednim rogówki i zrębie rogówki u psów z keratomalacją oraz wrzodami rogówki powstałymi na skutek urazu. Chandler H.L. potwierdził ich obecność w epitelium u psów z nawracającym ubytkiem nabłonka przedniego rogówki (1). MMPS-2 są produkowane przez keratocyty rogówki, a MMPS-9 przez komórki nabłonka przedniego rogówki i granulocyty. Proteinazy odgrywające rolę w patogenezie wrzodów rozpływnych rogówki wytwarzane są również przez mikroorganizmy bakteryjne, jak Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus spp. i Staphylococcus spp. oraz grzybicze Aspergillus spp. i Fusarium spp. (9, 10, 15).

...