Jaskra – fakty, mity i obecny stan wiedzy

Implantacje by-passów

Do najczęściej wszczepianych jaskrowych urządzeń drenażowych z zastawką lub bez należą: zastawka jaskrowa Ahmeda, tuba Molteno, Ex-PRESS Mini Glaucoma Shunt oraz DeepLight Gold Micro-Shunt (3, 6, 10, 14, 15). Na przestrzeni ostatnich dwóch lat autorzy przeprowadzili 8 wszczepów protez zastawkowych Ahmeda. Implantowanie przeprowadzano z użyciem zastawki FP8, zbudowanej z elastycznego silikonu, zapewniającego wysoki komfort zabiegu (ryc. 10, 11). Elastomerowa membrana modelu FP8 zabezpiecza przed spłyceniem komory przedniej i hipotonią. Wedle najlepszej wiedzy autorów są to pierwsze w Polsce zabiegi operacyjnego leczenia jaskry metodą protez zastawkowych.

Iridenkleza z iridektomią radialną

Iridenkleza jest to procedura w zasadzie łącząca cechy zabiegów przetokowych i filtracyjnych sięgająca do początków ubiegłego stulecia. Polega na inkarceracji fragmentu tęczówki w nacięciu wykonanym na granicy rogówki i twardówki (16). W trakcie gojenia wytwarza się w opisanym miejscu tzw. filtrująca blizna. Istnieje kilka modyfikacji tej procedury znanych jako np. iridenkleza wg Holta, z wytworzeniem blizny filtracyjnej, lub Weekera, z wykonaniem przedniej sklerektomi, bez blizny filtracyjnej. W przedstawionym przypadku wykonano zabieg łączony z iridektomią radialną, co wymiernie zwiększyło wydajność odpływu cieczy wodnistej (ryc. 12).

Iridenkleza ze sklerektomią tylną

Iridenkleza ze sklerektomią tylną, iridenkleza z cyklodializą lub metody łączące 3 techniki w postaci iridenklezy ze sklerektomią tylną i cyklodializą, lub iridenkleza przeztwardówkowa ze sklerektomią tylną i cyklodializą (ryc. 13, 14, 15) są procedurami chirurgicznymi wykorzystywanymi w leczeniu wielu typów jaskry. Ich uniwersalność wynika z łączenia technik filtracji z przetokowaniem, co wymiernie usprawnia odpływ cieczy wodnistej (11).

Podsumowanie

Pomimo dynamicznego rozwoju technik leczenia mikrochirurgicznego oczu oraz suplementowania ich terapią farmakologiczną nie wypracowano dotąd metody idealnej, tzn. takiej, która pozwoliłaby na pełne wyleczenie jaskry bez ryzyka występowania długoterminowych powikłań. Każda z przedstawionych procedur ma swoje wady i zalety, nie gwarantując w dłuższym okresie czasu braku nawrotów choroby do całkowitej ślepoty włącznie. O czasie trwania klinicznej poprawy w przebiegu leczenia operacyjnego jaskry decydują w kolejności: stopień wyjściowego uszkodzenia komórek zwojowych siatkówki, zmiany zapalne struktur przedniego bieguna oraz szczeliny rzęskowej, a zatem czas trwania choroby, wybór odpowiedniej techniki operacyjnej do danego typu jaskry, umiejętności techniczne i doświadczenie operatora, sprzęt oraz współistnienie terapii towarzyszących.

Niezmiernie istotne jest więc wprowadzenie do praktyki klinicznej badań przesiewowych w kierunku jaskry, co przyczyniłoby się do poprawy właściwego diagnozowania i wczesnego podejmowania terapii. Wspomniane na wstępie badania elektrofizjologiczne w zakresie elektroretinografii (ERG) i wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) w połączeniu z badaniami podstawowymi w kierunku wczesnego diagnozowania jaskry u psów zostały objęte przez autora pierwszym w Polsce bezpłatnym programem skriningowym.