Nieswoiste zapalenie jelit – aktualny problem w gastroenterologii kotów

Antybiotyki

Antybiotyki stosuje się w terapii nieswoistego zapalenia jelit o nieznacznym stopniu zaawansowania lub w przypadku, gdy chory kot częściowo zareagował na leczenie dietetyczne. Wśród antybiotyków stosowanych w terapii nieswoistego zapalenia jelit u kotów lekiem pierwszego wyboru powinien być metronidazol. Spektrum działania tego leku obejmuje działanie: bakteriobójcze (w tym również działa na bakterie beztlenowe), przeciwpierwotniacze oraz immunomodulujące. Metronidazol należy stosować przez okres 2-3 tygodni i następnie po uzyskaniu poprawy dawkę leku należy zmniejszać w odstępach 2-tygodniowych o ok. 25%, aż do całkowitego zaprzestania jego podawania. W leczeniu IBD metronidazol może być podawany w połączeniu z glikokortykosteroidami i azatiopryną. Objawy uboczne stosowania metronidazolu obejmują: utratę apetytu, nadmierne ślinienie, wymioty, niezborność, oczopląs oraz drgawki (8, 9, 10, 16, 20).

Innymi antybiotykami stosowanymi w leczeniu nieswoistego zapalenia jelit są: tylozyna, oksytetracyklina lub doksycyklina. W przypadku stosowania doksycykliny należy pamiętać, aby po jej podaniu natychmiast napoić kota wodą. Podanie wody spowoduje, że tabletka antybiotyku szybciej dostanie się do żołądka. W przypadku dłuższego zalegania doksycykliny w przełyku może rozwinąć się silny stan zapalny, którego konsekwencją może być zwężenie przełyku (7, 10, 20).

Leki immunosupresyjne i przeciwnowotworowe

Cytostatyki stosowane są u terapii nieswoistego zapalenia jelit znacznego stopnia w przypadku, gdy leczenie glikokortykosteroidami nie przyniosło efektu. Wśród tych leków u kotów z IBD najczęściej stosowany jest chlorambucil. Jego mechanizm działania polega na zmianie syntezy DNA i hamowaniu szybko proliferujących komórek. Lek należy stosować przez okres 3-5 tygodni. Skutki uboczne stosowania chlorambucilu obejmują: brak apetytu, wymioty i biegunkę. Jednak zwykle szybko one ustępują. Zahamowanie czynności szpiku kostnego występuje rzadko, jest łagodne i szybko odwracalne (6, 7, 10, 20).

Rzadziej stosowanym preparatem w leczeniu nieswoistego zapalenia jelit u kotów jest azatiopryna. Mechanizm działania azatiopryny polega na hamowaniu proliferacji limfocytów T i B, prowadząc do zmniejszenia produkcji limfocytów cytotoksycznych i plazmocytów. Lek ten nasila również apoptozę limfocytów T. Azatioprynę należy stosować podobnie jak chlorambucil przez okres 3-5 tygodni. Działaniem niepożądanym azatiopryny są: wymioty, hepatotoksyczność i mielosupresja. W związku z powyższym, co 2-4 tygodnie u zwierząt, u których stosowana jest azatiopryna, należy wykonywać badanie hematologiczne (7, 10, 15, 20).

Najrzadziej stosowana u kotów z IBD jest cyklosporyna. Mechanizm działania cyklosporyny polega na upośledzeniu funkcji limfocytów T, hamowaniu wydzielania interleukiny-2 przez limfocyty oraz zmniejsza odpowiedź limfocytów B zależną od limfocytów T. Działania niepożądane cyklosporyny obejmują: brak apetytu, wymioty, ślinotok, ataksję, oczopląs oraz drgawki (7, 10, 16, 20).

Niestroidowe leki przeciwzapalne

Niesteroidowe leki przeciwzapalne w leczeniu nieswoistego zapalenia jelit u kotów stosowane są bardzo rzadko. Mogą one być stosowane w terapii IBD nieznacznego lub umiarkowanego stopnia dotyczącego jelita grubego. Spośród tych leków stosuje się sulfasalazynę, która ma działanie bakteriostatyczne, przeciwzapalne i immunosupresyjne. Należy pamiętać, aby sulfasalazynę stosować bardzo ostrożnie ze względu na toksyczne działanie salicylanów u kotów, które może objawiać się u nich brakiem apetytu i anemią (7, 10, 15, 20).