Nieodwzajemniona fascynacja – dlaczego glikokortykosteroidy w stanach nagłych nie zawsze spełniają nasze oczekiwania?
Dlaczego sięgamy po glikokortykosteroidy?
Glikokortykosteroidy endogenne, wytwarzane w korze nadnerczy, są kluczowym składnikiem adaptacyjnej odpowiedzi neurohormonalnej na stres rozumiany jako nagłe zaburzenie hemostazy organizmu, takie jak: ostre zapalenie, krwotok czy uraz. Pełnią one szereg bardzo istotnych funkcji, z których najważniejsze przedstawiono w tab. 1. Niedobór glikokortykosteroidy (GKS), prowadzący do zaburzeń czynności układu sercowo-naczyniowego, układu pokarmowego i moczowego oraz utraty równowagi płynowej i elektrolitowej, może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia, co jest określane mianem przełomu nadnerczowego, obserwowanego w przebiegu niedoczynności kory nadnerczy, czyli w chorobie Addisona.
Glikokortykosteroidy są z powodzeniem stosowane w leczeniu wielu stanów nagłych. Korzystamy przecież z ich skutecznego działania przeciwzapalnego w przebiegu steroidozależnego zapalenia opon mózgowych i tętnic (SRMA – ang. steroid responsive meningitis-arteritis), podajemy je w dawkach immunosupresyjnych pacjentom z niedokrwistością hemolityczną na tle immunologicznym (IMHA – ang. immune-mediated hemolytic anemia) czy też używamy ich, aby podwyższyć stężenie glukozy we krwi w przypadku insulinomy. Być może ta mnogość funkcji pełnionych przez glikokortykosteroidy przyczyniła się po części do tego, że są one stosowane w postaci egzogennej w wielu, nie zawsze uzasadnionych przypadkach. Jednocześnie cechuje je wiele działań niepożądanych, które są szczególnie niebezpieczne u pacjentów z niewydolnością narządową. Dodatkowo, glikokortykosteroidy mogą utrudniać postawienie ostatecznego rozpoznania (np. u pacjentów z chorobą nowotworową) (1, 2, 4, 13). Warto zatem zastanowić się, czy nie podajemy ich zbyt często i czy nasze oczekiwania względem leków z tej grupy nie są zbyt wygórowane.
Tab. 1. Wybrane funkcje glikokortykosteroidów
Zrozumieć mechanizm
Żadna inna grupa leków nie wykazuje tak wielokierunkowego działania na większość, potencja...
którzy są subskrybentami naszego portalu.
i ciesz się dostępem do bazy merytorycznej wiedzy!
