Martwak rogówki u kota. Jak diagnozować, by skutecznie leczyć?

Pierwsze wzmianki w literaturze na ten temat sięgają lat 60. XX wieku (1). Chociaż martwak jest najczęściej stosowanym terminem w kręgu okulistów, to w piśmiennictwie można spotkać się z wieloma jego synonimami, tj.: rogówka czarna (łac. cornea nigra), mumifikacja ściany rogówki (łac. mumificatio corneae), czarne zapalenie rogówki (łac. keratitis nigum) bądź ograniczona czarna nekrotyczna płytka (2).

Predyspozycje

W większości dostępnych artykułów uzyskujemy informację, że stan ten jest unikalny tylko dla kotów domowych (1, 3). Szukając dogłębniej, można znaleźć wzmianki o rzadkich przypadkach występowania martwaków u innych gatunków zwierząt, jak np. psów (4, 5). Stany dające podobne objawy kliniczne (np. eozynofilowe zapalenie rogówki) opisywano u koni (3, 6). Jak wyżej wspomniano, sekwestry rogówkowe są najbardziej charakterystyczne dla kotów, zwłaszcza rasowych, wśród których za szczególnie predysponowane podaje się: persy, koty brytyjskie, birmańskie, himalajskie, syjamskie, burmańskie oraz amerykańskie krótkowłose (3).

Nie jest przypadkiem, że koty ras brachycefalicznych są bardziej podatne na rozwijanie się martwaków. Ma to związek z budową anatomiczną ich trzewioczaszki. Po pierwsze, płytkie oczodoły nie zapewniają pełnego okrycia gałki ocznej, w związku z czym jest ona bardziej wytrzeszczona i narażona na nadmierną ekspozycję na czynniki środowiskowe (urazy mechaniczne). Drugą poważną konsekwencją jest niedomykalność powiek, co powoduje wysychanie rogówki, prowadząc do deficytów dystrybucji filmu łzowego i w konsekwencji do zespołu suchego oka (łac. keratoconjunctivitis sicca) (7). Należy pamiętać, że sekwestry mogą powstawać również nie tylko u zwierząt rasowych, ale i u domowych kotów krótkowłosych, które są wystawione na działanie czynników przewlekle drażniących rogówkę (3, 8).

Podaję się, że zmiany najczęściej występują w średnim wieku 2-7 lat (8). Przy diagnostyce martwaka nie do końca należy ściśle uwzględniać tych danych, ponieważ...