Lekarz weterynarii jako zawód zaufania publicznego

Z formalnego punktu widzenia, dopiero po przyjęciu odpowiedniej ustawy, danej grupie zawodowej nadawany jest status zawodu zaufania publicznego, a jej działalność zostaje zorganizowana w określone ramy prawne, których zadaniem jest sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu, w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony (2).

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że postanowienia zawarte w rozdziale I Konstytucji RP wyrażają podstawowe i najbardziej fundamentalne zasady ustrojowe, na których opiera się państwo polskie. Zamieszczenie określonej konstytucyjnej normy prawnej właśnie w rozdziale I konstytucji świadczy o niezwykle wysokiej randze i o ogromnym znaczeniu, jakie ustawodawca konstytucyjny przypisuje danej normie. W konsekwencji unormowanie instytucji samorządu zawodowego i innych rodzajów samorządu w rozdziale I Konstytucji RP jest przejawem tego, że ustrojodawca uznaje wskazane w powoływanym art. 17 samorządy nieterytorialne za fundamentalną instytucję prawną oraz za jeden z filarów, na którym opiera się ustrój naszego państwa.

Rys historyczny

Początki tworzenia samorządu zawodowego lekarzy weterynarii w Polsce sięgają okresu międzywojennego. W 1926 r. obradujący na zjeździe we Lwowie lekarze weterynarii sformułowali postulat utworzenia wspólnego, jednolicie zorganizowanego Towarzystwa Lekarzy Weterynaryjnych Państwa Polskiego. Wyłoniono wówczas instytucje Stałej Delegacji Zjazdów Polskich Lekarzy Weterynaryjnych. Jej zadaniem było reprezentowanie zawodu lekarsko-weterynaryjnego do czasu utworzenia Towarzystwa Lekarzy Weterynaryjnych Państwa Polskiego. Stała Delegacja Zjazdów Polskich Lekarzy Weterynaryjnych w latach 1926-1929 zorganizowała szereg spotkań i konferencji.

Efektem prowadzonej działalności było powołanie 18 maja 1930 r. organizacji Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypospolitej Polskiej. Zamierzano jednocześnie powołać drugą organizację o charakterze stricte naukowym – Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych. Inicjatywa ta doczekała się finalizacji dopiero po wielu latach. Głównymi celami statutowym Zrzeszenia były ochrona praw i interesów zawodu lekarsko-weterynaryjnego oraz zachowanie prawa wszelkich dziedzin lecznictwa weterynaryjnego, z wykluczeniem wszelkiego felczerstwa i partactwa. Zatem można uznać, że cechą charakterystyczną Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypospolitej Polskiej była próba ścisłego połączenia działalności socjalno-bytowej z zadaniami społeczno-zawodowymi. W 1933 r. Zrzeszenie Lekarzy Weterynaryjnych opracowało projekty ustaw o Izbie Lekarsko-Weterynaryjnej oraz o wykonywaniu praktyki lekarsko-weterynaryjnej.

Wybuch drugiej wojny światowej oraz okupacja spowodowały przerwanie działalności Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypospolitej Polskiej, a jego działalność została zawieszona. Po zakończeniu okresu okupacji i wyzwoleniu społeczność zawodowa lekarzy weterynarii podjęła intensywne działania zmierzające do odbudowy administracji, nauki, szkolnictwa i lecznictwa weterynaryjnego, początkowo na podstawie przedwojennych wzorców. Efektem rozpoczętych działań było utworzenie Izby Lekarsko-Weterynaryjnej stanowiącej samorząd zawodowy lekarzy weterynarii. W skład struktury organizacyjnej powołanego do życia samorządu zawodowego lekarzy weterynarii wchodziły Naczelna Izba Lekarsko-Weterynaryjna z siedzibą w Warszawie oraz okręgowe izby lekarsko-weterynaryjne.

W następnych latach nastąpił stopniowy zanik działalności izb lekarsko-weterynaryjnych, którego bezpośrednią przyczyną było uspołecznienie zawodu lekarsko-weterynaryjnego. Formalna likwidacja izb lekarsko-weterynaryjnych nastąpiła na podstawie Dekretu z dnia 18 września 1954 r. o zniesieniu izb lekarsko-weterynaryjnych.

Likwidacja izb lekarsko-weterynaryjnych nie spowodowała jednak całkowitej utraty przez korporację weterynaryjną organizacji społeczno-zawodowych. W 1952 r. utworzono Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych, a w listopadzie 1956 r. na Zjeździe Sekcji Weterynaryjnej Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Rolnictwa powołano komisję, której zadaniem było opracowanie statutu organizacji zawodowej lekarzy weterynarii o nazwie Zrzeszenie Lekarzy Weterynaryjnych.

Przyjęcie w poczet członków Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych grupy zawodowej techników weterynarii w 1968 r. spowodowało zmianę i zatwierdzenie nowego statutu na X Zjeździe Delegatów oraz zmianę nazwy na Zrzeszenie Lekarzy i Techników Weterynarii. Nowo powołane Zrzeszenie Lekarzy i Techników Weterynarii funkcjonowało w latach 1958-1980. Jego działalność była wielokierunkowa. Koncentrowała się głównie wokół kształtowania właściwych warunków pracy w zawodzie oraz na działaniach mających na celu umożliwienie służbie weterynaryjnej realizacji zadań w zakresie weterynaryjnej ochrony hodowli zwierząt, jak również ochrony weterynaryjnej zdrowia publicznego (3).