Kleszcze – wektory chorób zakaźnych i inwazyjnych u zwierząt towarzyszących

Inwazje pierwotniacze

Hepatozoonoza

Jest pierwotniaczą chorobą psów i kotów, której czynnikiem etiologicznym dla psów są pierwotniaki H. canis oraz H. americanum (55, 56). Koty mogą ulegać zarażeniu H. felis lub H. canis (52).

Psy i inne kręgowce są żywicielami pośrednimi dla pierwotniaków, które do tego, by zakończyć cykl rozwojowy, wymagają odpowiedniego wektora. W przypadku H. americanum jest to kleszcz Amblyomma maculatum, podczas gdy żywicielem ostatecznym H. canis jest Rhipicephalus sanguineus (56, 57).

Nimfy kleszczy podczas pasożytowania na powłokach ciała zwierząt pobierają wraz z krwią leukocyty zawierające gamonty, które w jelitach kleszczy zostają uwalniane z komórek. W następstwie łączenia się gamontów formuje się zygota. Efektem sporogonii jest powstawanie w jamie ciała kleszcza oocyst. Każda oocysta zawiera setki małych, owalnych sporocyst, a te od 10 do 26 sporozoitów. Oocysty dojrzewają w miarę, jak kleszcze przechodzą kolejne stadia rozwojowe. Efekt tego jest taki, że zarówno nimfy, larwy, jak i postaci dorosłe pajęczaków mogą przenosić chorobę (58).

W przeciwieństwie do innych chorób transmisyjnych hepatozoonoza jest przenoszona nie na zasadzie ukąszenia przez kleszcza, a wskutek zjedzenia przez psy zarażonych pajęczaków podczas pielęgnacji sierści.

Z innych dróg transmisji hepatozoonozy wymienić należy inwazje śródmaciczne przekazywane z zarażonych matek na potomstwo. Ta droga szerzenia się choroby została z całą pewnością potwierdzona dla H. canis i z dużym prawdopodobieństwem dla H. americanum (59, 60, 61).

Naturalnym rezerwuarem H. americanum są kojoty i oceloty. Ponadto w organizmach dzikich gryzoni oraz królików wykazano obecność Hepatozoon spp. blisko spokrewnionych z omawianym gatunkiem pasożyta (62-65).

U psów zarażonych H. canis rozwijają się nieznaczne lub słabo nasilone objawy kliniczne choroby, podczas gdy inwazje na tle H. americanum przebiegają z reguły ciężko z objawami:

gorączki, sztywnego chodu, ...