Glikokortykosteroidy w dermatologii weterynaryjnej – sprzymierzeńcy czy wrogowie?

Leki o działaniu hormonalnym należące do grupy glikokortykosteroidów to jedne z najpowszechniej, obok antybiotyków, stosowanych leków w dermatologii weterynaryjnej. Są one używane w lecznictwie od kilkudziesięciu lat, ale w dalszym ciągu w wielu przypadkach są podstawą leczenia i nie mogą być w pełni zastąpione przez inne podobne leki nowszej generacji. Wprawdzie wraz z pojawianiem się nowych substancji przeciwzapalnych i przeciwświądowych, zastosowanie, szczególnie długotrwałe, glikokortykosteroidów w leczeniu chorób alergicznych maleje, to dalej są one niezastąpione w wielu innych problemach, jak np. choroby autoimmunologiczne.

Są skutecznie stosowane również w wielu innych problemach dermatologicznych, u podłoża których leżą różnego typu zaburzenia immunologiczne lub udział takich zaburzeń jest podejrzewany. W dalszym ciągu są one niezastąpione w przypadku, gdy potrzebne jest szybkie, ale szacowane na stosunkowo krótki czas objawowe leczenie przeciwświądowe, jak ma to miejsce np. przy inwazjach pasożytniczych. W algorytmie 1 zawarto najważniejsze choroby skóry i problemy dermatologiczne, w których glikokortykosteroidy są stosowane, zarówno jako leczenie podstawowe jaki i krótkotrwałe uzupełniające leczenie objawowe.

Działanie glikokortykosteroidów – mechanizm

Podstawowy mechanizmem działania glikokortykosteroidów opiera się przede wszystkim na wpływie na transkrypcję genów (28, 21). Działanie przeciwzapalne jest związane z hamowaniem aktywacji genów, przykładowo wiążąc się z czynnikiem tanskrypcyjnym AP-1 i NF-κB hamują transkrypcję genów odpowiadających za kodowanie cytokin, receptorów cytokinowych, białek chemotaktycznych, enzymów prozapalnych i molekuł adhezyjnych (11). Podanie glikokortykosteroidów prowadzi do zahamowania produkcji takich istotnych cytokin jak: interferon gamma, IL-2, IL-3, IL-4, IL-5, IL-6, IL-13, GM-CSF, IL-1β, TNF.

Glikokortykosteroidy wykazują działanie przeciwzapalne poprzez aktywację czynników przeciwzapalnych, jak li...