Zatrucie glikolem etylenowym u psów i kotów – diagnostyka, objawy i leczenie

Mechanizm działania

Mechanizm działania glikolu etylenowego jest wielotorowy. Działa on niespecyficznie, co wynika z faktu, że jest to związek lipofilny działający narkotycznie, zależnie od osiąganego stężenia w ośrodkowym układzie nerwowym. Depresyjne działanie na komórki ośrodkowego układu nerwowego objawia się zmianami neurologicznymi takimi jak: zaburzenia równowagi, oczopląs, drgawki, skurcze kloniczne, utrata przytomności, a nawet może prowadzić do śpiączki (2, 3, 16).

Działanie specyficzne glikolu etylenowego związane jest z działaniem metabolitów powstających w wyniku biotransformacji związku. Metabolity są głównym czynnikiem toksycznym i prowadzą do wzrostu osmolalności oraz powstania luki osmolalności, która w przebiegu zatrucia może ulec pogłębieniu na skutek odwodnienia.

Aldehyd glikolowy, powstając w pierwszej fazie metabolizmu, powoduje zaburzenia funkcji OUN w wyniku hamowania metabolizmu, glukozy, serotoniny i zmian stężenia amin (4). Kwasica metaboliczna, będąca kolejną konsekwencją zatrucia glikolem, powstaje z jednej strony na skutek biotransformacji glikolu etylenowego i wytworzenia kwasu glikolowego, glioksalowego oraz szczawiowego, a z drugiej w wyniku spadku stosunku NADH do NADH+H+. W konsekwencji tego, spada pH krwi oraz wzrasta luka anionowa (z 10-12 mEq/L do 40-50 mEg/L) (5), co jednoznacznie potwierdza zatrucie glikolem etylenowym (4, 27).

Podczas wszystkich procesów oksydacyjnych dochodzi do zwiększenia stężenia zredukowanych nukleotydów nikotynoamidoadeninowych, co prowadzi do zaburzenia szlaku glikolitycznego i wzrostu stężenia mleczanów w stosunku do pirogronianów odpowiedzialnych za występowanie kwasicy metabolicznej (18, 31). Konsekwencją kwasicy są zaburzenia metabolizmu, takie jak zahamowanie przemian glukozy oraz zwiększenie lipolizy. Jednoczesne zahamowanie glikolizy i przemian w cyklu Krebsa, doprowadza do produkcji ciał ketonowych pogłębiając kwasicę. Prowadzi to do powstania hiperkaliemii, a także zabur...