Witamina K jako odtrutka przy zatruciu rodentycydami antykoagulacyjnymi u psów

Rodentycydy antykoagulacyjne to grupa substancji stosowanych w zwalczaniu gryzoni. Rodentycydy pierwszej generacji obejmują warfarynę, chlorofacynon, difacynon i kumatetralyl, które zostały opracowane w latach pięćdziesiątych XX wieku. Pojawienie się i narastanie odporności na warfarynę wśród szczurów było główną przyczyną opracowania nowych, silniejszych i długotrwale działających rodentycydów, tzw. rodentycydów II generacji (superwarfaryn) (13, 32).

Do superwarfaryn zalicza się: brodifakum, bromadiolon, difenakum, difetialon i flokumafen, które są znacznie bardziej toksyczne dla gryzoni niż rodentycydy I generacji (28). Rodentycydy dwóch grup różnią się pod pewnymi istotnymi względami. Rodentycydy I generacji mają znacznie krótszy okres półtrwania, wynoszący 0,52 dnia dla kumatetralylu. Natomiast okres półtrwania brodifakum, związku należącego do II generacji, wynosi 91,7 dnia. Okres półtrwania eliminacji w wątrobie wynosi 15,8 dnia w przypadku kumatetralylu i 307,4 dni dla brodifakum (37, 38). Różnice tew oczywisty sposób prowadzą do konieczności przedłużenia leczenia w przypadku zatruć rodentycydami II generacji. Ponadto już jedna dawka rodentycydów II generacji może powodować śmierć organizmu, ponieważ charakteryzują się one silniejszymi właściwościami lipofilnymi, większą dostępnością biologiczną, a ponadto tworzą trwalsze połączenia z miejscami wiążącymi warfarynę w hepatocytach, co sprawia, że ich działanie jest znacznie silniejsze (nawet 100-krotnie) od rodentycydów I generacji (29).

Dodatkowo, rodentycydy II generacji, takie jak brodifakum i bromadiolon, charakteryzują się wyższą toksycznością dla gatunków niebędących przedmiotem zwalczania (pies, kot) niż antykoagulanty pierwszej generacji, takie jak warfaryna i kumachlor (18). W Polsce stosuje się zarówno rodentycydy I, jak i II generacji. W skład preparatów obecnych na naszym rynku najczęściej wchodzą: warfaryna (Toxanox Plus); brodifakum (Rat Killer Pasta, pasta, kiełbas...