Farmakologia bólu u zwierząt towarzyszących

Ból jest złożonym doświadczeniem każdego kręgowca, na które składają się aspekty zmysłowe i emocjonalne, a stopień jego nasilenia i następowego odczuwania przez organizm jest zawsze zmienny i zależy od czynników subiektywnych oraz od rodzaju doznanego urazu. Ból jest zjawiskiem psychosomatycznym, w którym zaznacza się występowanie trzech sfer: somatycznej (wrażenie zmysłowe), psychicznej (element emocjonalny i poznawczy) oraz mieszanej, tj. psychosomatycznej (element behawioralny). Zgodnie z definicją Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu (IASP, International Association for the study of Pain) „ból jest to nieprzyjemne, zmysłowe i emocjonalne przeżycie, spowodowane rzeczywistym lub zagrażającym uszkodzeniem tkanek albo odczuwane jako uszkodzenie”. Organizm w odpowiedzi na czynnik bólowy uruchamia reakcje wegetatywne, mięśniowe i hormonalne. Do reakcji mięśniowych należą: odruchy obronne, mające na celu zminimalizowanie odczuwania bólu, wzrost napięcia mięśni szkieletowych, w tym mięśni mimicznych, które świadczą o ekspresji bólu.

Reakcje wegetatywne obejmują pobudzenie układu adrenergicznego, manifestujące się tachykardią, wzrostem ciśnienia krwi, przyspieszeniem oddechu, rozszerzeniem źrenicy. Zwiększone napięcie układu adrenergicznego towarzyszy bólowi ostremu, natomiast przy odczuwanych bólach chronicznych nie obserwuje się zwiększonego napięcia tej części układu wegetatywnego.

Reakcje hormonalne to pobudzenie aktywności osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej oraz wzmożone wydzielanie endogennych neuropeptydów uśmierzających ból, do których należą endogenne opioidy (endorfiny, enkefaliny, dynorfiny) oraz endokannabinoidy. Obecnie wiadomo, że w organizmie wszystkich kręgowców, w tym zwierząt domowych i człowieka, następuje biosynteza endogennych związków, które określane są endokannabinoidami, biorących aktywny...