Dysplazja stawów biodrowych u psów – czy nadal sprawia problemy diagnostyczne?

Dysplazja stawów biodrowych występuje u wielu gatunków ssaków, w tym ludzi. Poza człowiekiem gatunkiem najczęściej obciążonym chorobą jest pies domowy. Z punktu widzenia radiologa weterynaryjnego choroby stawów biodrowych są jednym z najczęstszych problemów ortopedycznych w praktyce lekarsko-weterynaryjnej (1, 2). Według Richardsona dysplazja stawów biodrowych stanowi 30% wszystkich przypadków ortopedycznych, z jakimi zgłaszają się właściciele psów (3).

Częstość występowania dysplazji u psów zależy od rasy. Duży wpływ na jej występowanie ma masa zwierzęcia, tym samym najczęściej występuje u ras dużych, szybko rosnących, podczas gdy u psów ras małych stwierdzana jest znacznie rzadziej (4). W przeciwieństwie do ludzi, gdzie 80% przypadków stanowią pacjenci płci żeńskiej, u psów nie wykazano zależności pomiędzy płcią a możliwością wystąpienia CHD (5). Według doniesień naukowych do ras predysponowanych do wystąpienia dysplazji stawów biodrowych zalicza się: buldogi, owczarki niemieckie, bernardyny, rottweilery, golden retrievery, labrador retrievery, owczarki kaukaskie, siberian husky, cane corso oraz borzoje (7). Szacuje się, że dotkniętych nią jest nawet 70,5% buldogów i 48,2% bernardynów. Najmniejszą częstość występowania dysplazji stawów biodrowych wsród wyżej wymienionych ras odnotowano u borzojów (1,9%) (6).

Istotą dysplazji stawów biodrowych jest luźna torebka stawowa u psów rosnących będąca przyczyną niestabilności stawu biodrowego, która w konsekwencji prowadzi do rozwoju jego choroby zwyrodnieniowej (6, 8). CHD może występować jedno- lub obustronnie. Jednostronna dysplazja stawów biodrowych występuje u 33% psów (9). Dysplazja stawów biodrowych zalicza się do chorób o podłożu poligenicznym, co oznacza, że w jej rozwoju udział bierze wiele genów odpowiedzialnych za występowanie różnych objawów choroby. Zwierzę obciążone CHD rodzi się z prawidłowo wykształconymi stawami biodrowymi, inaczej, niż ma to miejsce u ludzi (6). Dwa osobniki obarczone CHD (o tym samym genotypie), które w okresie wzrostu znajdują się pod wpływem odmiennych czynników środowiskowych, mogą prezentować zróżnicowany rozwój choroby. Należy pamiętać, że czynniki środowiskowe nie wywołają dysplazji stawów biodrowych u pacjenta, który nie jest nosicielem wadliwych genów. Wśród czynników mających wpływ na tempo rozwoju CHD wymienia się: zaburzenia w gospodarce hormonalnej, aktywność ruchową pacjenta oraz dietę (10, 11, 19). Objawy kliniczne w przebiegu dysplazji stawów biodrowych są zmienne, a ich nasilenie często nie koreluje z obrazem radiologicznym. W efekcie nawet psy niewykazujące żadnych objawów choroby mogą być obciążone dysplazją. Z tego wynika, że wszystkie psy predysponowane do CHD niezależnie od obrazu klinicznego powinny być rutynowo badane. Takie działanie ma na celu wykluczenie z hodowli psów, które mogą przekazać potomstwu geny warunkujące rozwój choroby. Uznaje się, że pierwsze badanie radiologiczne należy przeprowadzić pomiędzy 14. a 16. tygodniem życia pacjenta. Wiek ten jest odpowiedni do wiarygodnej oceny stawów biodrowych przez radiologa, jak również optymalny z punktu widzenia leczenia chirurgicznego (12).

Diagnostyka dysplazji stawów biodrowych u psów opiera się na: wywiadzie, badaniu ortopedycznym oraz badaniu radiologicznym. W ostatnich latach w tym celu wykorzystuje się tomografię komputerową, a także podjęto próby zastosowania badań genetycznych.

Celem artykułu jest przedstawienie sposobu postępowania w rozpoznawaniu dysplazji stawów biodrowych u psów na podstawie badania radiologicznego.