Techniczne aspekty badania płynu mózgowo-rdzeniowego

Badanie PMR

Pełne badanie PMR składa się z oceny fizykochemicznej oraz oceny mikroskopowej płynu. W pierwszej kolejności oceniana jest barwa, która w warunkach prawidłowych jest określana jako bezbarwna/wodojasna. Natomiast w stanach patologicznych czy też w wyniku traumatycznej punkcji PMR może przyjmować barwę od białej, poprzez żółtą, pomarańczową aż do czerwonej (tab. 1).

Tab. 1. Barwa PMR i przyczyna zabarwienia

Następnie oceniana jest przejrzystość płynu. Prawidłowy płyn jest klarowny i przypomina wyglądem czystą wodę. Opalescencja występuje przy liczbie leukocytów powyżej 200/µl lub krwinek czerwonych powyżej 400/µl. Zmętnienie jest natomiast obserwowane przy wysokim stężeniu białka, obecności bakterii czy znacznego podwyższenia liczby leukocytów (pleocytoza). Lepkość PMR jest zbliżona do lepkości wody. Zwiększenie lepkości płynu jest spotykane rzadko i może być wynikiem obecności mucyny wytwarzanej przez gruczolakoraka. Ważną informacją, która powinna znaleźć się na wyniku, jest tzw. tendencja do wykrzepiania. Wykrzepiony płyn sugeruje obecność fibrynogenu w wyniku uszkodzenia bariery krew – mózg, traumatycznej punkcji lub też znacznie zwiększonej zawartości białka (FIP) (13), ropnego zakażenia opon mózgowo-rdzeniowych, niedrożności przestrzeni podpajęczynówkowej.

Zarówno barwa płynu, jak i jego przejrzystość powinny być ocenione również po odwirowaniu. Już na tym etapie (poza pobieraniem płynu kolejno do 2-3 probówek) można zdiagnozować obecność krwi w wyniku traumatycznego wkłucia. Jeśli po odwirowaniu otrzymano wodojasny, klarowny supernatant i czerwony osad, to pierwotne czerwone zabarwienie płynu pochodziło prawdopodobnie z zanieczyszczenia krwią obwodową. Natomiast jeśli po odwirowaniu otrzyma się żółty, pomarańczowy lub różowy supernatant, to sugeruje to krwotok podpajęczynówkowy (14).

Ciężar właściwy (gęstość względna) PMR jest oceniany za pomocą refraktometru. Odradza się stosowanie do tego celu pasków odczynnikowych ze względu...