Badanie fizykochemiczne moczu

Barwa i zapach

Żółta barwa, którą powinien mieć prawidłowy mocz, pochodzi od urochromu, zaś na jego przejrzystość wpływają zarówno elementy komórkowe w nim zawieszone, mikroorganizmy, jak i substancje chemiczne wydalane z organizmu przez nerki. Prawidłowy mocz psów i kotów ma barwę od jasnożółtej do bursztynowej i jest klarowny lub ewentualnie lekko mętny. Najczęściej zmianę barwy moczu klinicznie obserwuje się w przypadkach krwiomoczu, hemoglobinurii i bilirubinurii, ewentualnie np. po spożyciu buraków czerwonych, zaś zmętnienie wynika z obecności leukocytów (ropomocz) i dużej ilości kryształów (tab. 1, s. 38).

Tab. 1. Przyczyny zmiany zabarwienia moczu

Zapach moczu nie ma znaczenia diagnostycznego, tym bardziej, że zmienia się on z czasem przechowywania. Świeży mocz ma zapach swoisty. Zapach moczu, zwłaszcza kotów oraz samców psów, jest intensywny i ostry, związany ze stymulacją hormonalną. Mocz u cukrzyków ma zapach „owocowy”, zaś w przypadku nasilonej infekcji bakteryjnej zapach jest „amoniakalny”.

Ciężar właściwy

Ciężar właściwy jest stosunkiem wagi określonej objętości moczu do wagi takiej samej określonej objętości wody destylowanej przy zachowaniu tych samych warunków środowiska (ciśnienia i temperatury) (1). Jego wartość uzależniona jest od stężenia substancji rozpuszczonych w moczu. Oznaczono, że wzrost wartości ciężaru właściwego o wartość 0,001 może być spowodowany dodaniem do 1 litra moczu: 1,47 g NaCl, 2,7 g glukozy, 3,6 g mocznika lub 4,0 g albumin (2). Jak z tego wynika, wartość ciężaru moczu uzależniona jest od substancji wydzielanych lub wydalanych przez nefrony i jest wyznacznikiem zdolności kanalików nerkowych do zagęszczania moczu.

Jeszcze kilka lat temu do oznaczenia ciężaru właściwego moczu używano urometrów – szklanych pływaków, odpowiednio wyważonych i skalibrowanych (ryc. 1, s. 38). Ich prawidłowe użycie wymagało zebrania odpowiednio dużej objętości moczu, co nierzadko było trudne w przypadku małych psów i kotów. Obe...