Zaburzenia fizjologii nadnerczy
Nadnercza są narządem parzystym, znajdują się w przestrzeni zaotrzewnowej, w okolicy górnego bieguna nerek. Masa nadnerczy jest dobrze skorelowana z masą ciała zwierzęcia, przyjmuje się, że u psów jest to około 1,5 g/10 kg, u kotów 1,2 g/10 kg. Nadnercza są bardzo dobrze ukrwione przez odgałęzienia tętnic nerkowych, natomiast unerwione są przez sympatyczny nerw trzewny większy (1).
Nadnercza składają się z części korowej (zewnętrznej) pochodzącej z mezodermy i rdzeniowej (wewnętrznej) rozwijającej się z ektodermy, różniących się pod względem budowy i czynności. Ze względu na dwa typy komórek (steroidogeniczne w korze i chromochłonne w rdzeniu) nadnercza syntetyzują odmienne strukturalnie hormony.
Kora nadnerczy
Zbudowana jest z trzech warstw: kłębkowatej (zona glomerulosa), pasmowatej (zona fasciculata) i siatkowatej (zona reticularis). Te trzy warstwy stanowią więcej niż 80-85% masy gruczołu u psów i kotów. Interesujący jest fakt, że u kotowatych jest bardzo rozwinięta kora płodowa, tzw. pasmo X, które dość szybko po urodzeniu ulega inwolucji (1).
Aktywność hormonalna nadnerczy podlega regulacji dzięki hormonom wydzielanym z wyższych pięter osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej (HPA), odpowiednio kortykoliberyny (CRH) oraz adrenokortykotropiny (ACTH). Pomiędzy trzema poziomami osi HPA zachodzi regulacja na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego (schemat 1).
W procesie steroidogenezy w korze nadnerczy syntetyzowanych jest wiele hormonów, które usystematyzowane są w kilka grup:
Steroidy płciowe – progestageny (progesteron), androgeny (testosteron) i estrogeny (estradiol, estriol, estron).
Kortykoidy – 11-dezoksykortykosteron, 11-dezoksykortyzol.
Kortykosteroidy – glikokortykoidy (kortyzol, kortykosteron, kortyzon, 11-dehydrokortykosteron) oraz mineralokortykosteroidy (aldosteron).
Stwierdzono, że kortyzol syntetyzowany jest w warstwie pasmowatej i siatkowatej, aldosteron w kłębkowatej, a kortykosteron powstaje we wszystkich trzech...
którzy są subskrybentami naszego portalu.
i ciesz się dostępem do bazy merytorycznej wiedzy!
