Rola testosteronu w zaburzeniach zachowania psów

Stres a testosteron

Bardzo ważnym czynnikiem doprowadzającym do zaburzeń zachowania u psów jest przewlekły stres. W przypadku przewlekłego stresu dochodzi do szeregu zmian w organizmie zwierzęcia, które skutkują: obniżeniem dobrostanu, spadkiem umiejętności uczenia się i obniżeniem dalszej odporności w trudnych sytuacjach (19). Stres nie pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie organizmu również pod względem gospodarki hormonalnej. Układ rozrodczy to przecież jeden z najmniej „niezbędnych” układów, utrzymywanie jego funkcjonalności w czasie stanu zagrożenia nie jest przez organizm uznawane za wydajne. W sytuacji stresowej następuje zmniejszenie ukrwienia jąder (17), w wyniku przewlekłego stresu dochodzi do obniżenia poziomu testosteronu (25). Jest również opisane zjawisko chwilowego, początkowego podniesienia poziomu tego hormonu pod wpływem stresu w zależności od statusu społecznego osobnika: osobniki o wyższym statusie społecznym były mniej wrażliwe na obniżenie poziomu testosteronu pod wpływem stresu – zjawisko opisane bardzo ciekawie w pracach Sapolskiego i wsp. (15, 32).Stres dzieli się na eustres, który jest motywującym jednostkę wydaniem stresu, oraz dystres, w którym ze względu na zbyt wysoki poziom pobudzenia i zbyt intensywną reakcję organizmu wydajność osobnika spada. Jest również trzeci rodzaj, rzadko wspominany – neustres, czyli taki zakres bodźca, który dla jednego osobnika będzie obojętny, a u innego może być już zakresem wywołującym eustres lub dystres. Wyższy poziom testosteronu może zwiększać wytrzymałość osobnika na stres, powodując rozszerzenie się granic neustresu (24).

Testosteron a dominacja

Wpływ testosteronu na zachowania dominacyjne również był szeroko omawiany w pracy napisanej przez Chichinadze i wsp. (6). Oczywiście autorzy nie mówią tutaj o zbyt ciasnych ramach „teorii dominacji”, jaką od lat niefortunnie narzuca się nowo upieczonym właścicielom psów, i z której naprawdę należałoby już się wycofać. Kiedy lekarze mówią o rol...