Kwasica metaboliczna i hiperfosfatemia – główne powikłania przewlekłej niewydolności nerek u kotów – możliwości szybkiej diagnostyki

Hiperfosfatemia

W przebiegu PNN niemal zawsze pojawia się hiperfosfatemia, która wraz z postępem choroby stymuluje sekrecję parathormonu (PTH), powodując tzw. wtórną nerkową nadczynność przytarczyc (ang. secondary renal hyperparathyroidism – SRHP) (1, 7, 22, 31). Wiedza na temat homeostazy fosforanowej organizmu nie jest kompletna, ale wiadomo, że jest to proces zależny od „współpracy” przewodu pokarmowego, kości i przytarczyc (16). W pewnym uproszczeniu przyjmuje się, że zależy ona od podaży P z pokarmem i wydalania tego jonu przez nerki (12, 30, 31). W zdrowej nerce jony P są swobodnie filtrowane w kłębuszkach nerkowych, a jeśli stężenie P we krwi spadnie do około 1 mmol/l (3,1 mg/dl), następuje resorpcja zwrotna tego jonu (16).

We wczesnym etapie PNN jest utrzymywana równowaga pomiędzy wchłanianiem P a jego wydalaniem (12, 16). Gdy zaczyna obniżać się wartość GFR, maleje ilość filtrowanego P, ale równocześnie zmniejsza się jego zwrotne wchłanianie w cewce bliższej, stąd przyjmuje się, że wzrost stężenia P o każdy mg/dl ponad normę oznacza średni spadek GFR o 0,154 ml/min (42). Wiadomo, że u kotów z CKD występuje wzrost stężenia P we krwi (1, 16, 22) i może ono być wyznacznikiem tzw. renal survival time, znane są również zalecenia Intenational Renal Interest Society (IRIS) dotyczące dopuszczalnego stężenia P we krwi kotów (16, 22, 32).

Diagnostyka hiperfosfatemii

Z badań i obserwacji własnych wynika, że oceniając postęp PNN, a tym samym rokowanie kociego pacjenta, warto, oprócz oznaczenia stężenia P we krwi, obliczyć wartość współczynnika Ca x P (ang. calcium-phosphate product) wg wzoru: współczynnik Ca x P = Ca mg/dl x P mg/dl (36). Jest to wskaźnik opisujący stan gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu, który w praktyce klinicznej wykorzystuje się w ocenie ryzyka wystąpienia zwapnień metastatycznych oraz do określenia ryzyka zgonu u ludzi chorych na PNN (4, 18, 27, 42).

W medycynie człowieka wartość Ca x P powinna wynosić pomiędzy 42 a ...