Częstoskurcze nadkomorowe – czy to zawsze łagodne zaburzenie rytmu?

Częstoskurcz nadkomorowy to pozazatokowy rytm serca o dużej częstości, którego miejscem powstawania jest mięsień roboczy przedsionków, łącze przedsionkowo-komorowe, czyli węzeł przedsionkowo-komorowy (AV), strefa okołowęzłowa i część wspólna pęczka Hisa (1). Szczególnym przypadkiem jest częstoskurcz przedsionkowo-komorowy, który jest zaliczany do częstoskurczu nadkomorowego, przy powstawaniu którego biorą udział dodatkowe drogi przewodzenia, zwane szlakami dodatkowymi. Częstoskurcz może być związany z istnieniem pozazatokowego ośrodka ektopowego lub pętli re-entry. Ośrodki ektopowe są najczęściej zlokalizowane w okolicy grzebienia granicznego prawego przedsionka, trójkąta Kocha oraz pierścienia zastawki trójdzielnej. W lewym przedsionku miejscem ektopii są żyły płucne (5).

W wyniku ich aktywności dochodzi do zawiązania się ogniskowego częstoskurczu przedsionkowego (FAT). Częstoskurcz w mechanizmie pętli re-entry może być zawiązywany w węźle przedsionkowo-komorowym, a efektem tego jest nawrotny częstoskurcz węzłowy (AVNRT). Mechanizm ten jest też odpowiedzialny za powstawanie częstoskurczu przedsionkowo-komorowego (AVRT). Możliwość zawiązania się częstoskurczu w obrębie węzła AV jest związana z fizjologią tej struktury układu bodźcoprzewodzącego, która ma złożoną budowę.

W obrębie tego węzła komórki bodźcoprzewodzące tworzą dwie drogi przewodzenia – tzw. drogę szybką i wolną. Drogi te różnią się zarówno szybkością przewodzenia bodźców, jak i czasem refrakcji, czyli niepobudliwości po przewiedzeniu bodźca. To właśnie ta „dwoista budowa” węzła AV i jego właściwości elektrofizjologiczne sprawiają, że są tu potencjalne warunki do zawiązania się częstoskurczu nawrotnego, czyli częstoskurczu w mechanizmie pętli re-entry. Gdy pojawi się przedwczesne pobudzenie przedsionkowe, to trafia ono na refrakcję drogi szybkiej, która jest w okresie niepobudliwości po przewiedzionym pobudzeniu zatokowym.

Pobudzenie przedwczesne nie może więc być przewiedzione dalej do ...