Osteoarthritis jako wyzwanie kliniczne w praktyce weterynaryjnej. Obecny stan wiedzy i możliwości postępowania terapeutycznego. Cz. I – klasyfikacja, etiologia, patogeneza

Osteoarthritis (OA), inaczej choroba zwyrodnieniowa stawów, jest jedną z najpowszechniej występujących i diagnozowanych chorób stawów występującą zarówno u ludzi, jak i u zwierząt (1, 2). Szacuje się, że występuje u ok. 20% populacji dorosłych psów oraz u ok. 60% badanych radiologicznie (szkielety kończyn) kotów (4, 5). Można ją definiować jako zaburzenie naprawy i ewentualnej degradacji chrząstki stawowej w połączeniu ze zmianami w metabolizmie kości podchrzęstnej, z wytwarzaniem osteofitów okołostawowych oraz różnego stopnia zapaleniu błony maziowej.

Choroba zwyrodnieniowa stawów powinna być traktowana jako proces chorobowy, a nie jednostka chorobowa, ponieważ prowadzi ostatecznie do zaburzenia funkcji objętego tym procesem stawu. Opisywana jest jako choroba wieloczynnikowa z silnym komponentem genetycznym. Może zaostrzać się w zależności od stylu życia każdego psa, tj. diety, poziomu aktywności fizycznej, a co za tym idzie – np. otyłości, urazu, zwiększonej luźności lub niestabilności stawu, osteochondrozy, zerwanego więzadła krzyżowego doczaszkowego, zwichnięcia rzepki itd. (5, 6). Obecny stan wiedzy nie pozwala precyzyjnie oszacować, u jakiego odsetka psów rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów wtórna do tych lub innych chorób predysponujących (7). Dane na podstawie raportu Ameryki Północnej pokazują, że OA występuje u ok. 20% psów w wieku powyżej 1. roku życia oraz u ok. 80% psów powyżej 8. roku życia (8). Jednym z wyznaczników progresji choroby zwyrodnieniowej stawów jest stopniowa utrata chrząstki stawowej.

Klasyfikacja

Rozróżnia się idiopatyczną (pierwotną) lub wtórną chorobę zwyrodnieniową stawów (algorytm). U psów występuje najczęściej wtórnie do możliwej do zidentyfikowania nieprawidłowości stawu, np. dysplazji stawów biodrowych. Można tu wyróżnić: zaburzenia rozwojowe, niestabilność lub uraz (np.: rozwojowa choroba stawu łokciowego, oddzielająca martwica chrzęstno-kostna, dysplazja stawu biodrowego czy zerwanie więzadła krzyżowego doczas...