Przewlekły stres u psów i kotów. Co mogą nam zaoferować nutraceutyki w postępowaniu z pacjentem lękowym?

Fizjologia stresu

Stres to proces, za pomocą którego organizm reaguje na czynniki środowiskowe (fizyczne lub psychiczne) zagrażające jego równowadze lub naruszające ją, a zatem najprościej ujmując – reakcja organizmu na zagrożenie (1). Czynniki środowiskowe, o których mowa, często nazywane są stresorami. Działanie stresorów powoduje aktywację dwóch podstawowych układów reakcji stresowej. Są to układ sympatyczno-nadnerczowy (ang. sympathetic-adrenomedullary, SAM) i układ podwzgórze – przysadka – nadnercza (ang. hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis, HPA). Pierwszy z nich tworzą sympatyczny układ autonomiczny oraz rdzeń nadnerczy, drugi natomiast to hierarchiczna oś neuroendokrynna, rozpoczynająca się kortykoliberyną, a kończąca się na glikokortykosteroidach (2).

Sympatykotonia jest reakcją dwutorową. Z jednej strony dochodzi do współczulnej stymulacji narządów drogą synaptyczną przez zazwojowe włókna adrenergiczne (w większości narządów) lub zazwojowe włókna cholinergiczne. Równolegle w wyniku pobudzenia współczulnego aktywowana jest droga endokrynna. Rdzeń nadnerczy uwalnia do krwi adrenalinę. Adrenalina między innymi rozszerza naczynia mięśni szkieletowych, przyspiesza akcję serca i zwiększa wieńcowy przepływ krwi, a także nasila glikogenolizę, glikolizę i lipolizę. Noradrenalina silnie kurczy naczynia krwionośne jelit, skóry i śledziony, doprowadzając do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Efekt pobudzenia wzmacniany jest przez wyrzut kortykosteroidów (szlak HPA), które, blokując pozaneuronalny wychwyt adrenaliny, wydłużają czas jej obecności we krwi, a co za tym idzie, działanie stymulujące.

Kortykosteroidy wykazują także działanie synergistyczne z katecholaminami, np. podnosząc poziom glukozy we krwi. Ponadto sympatykotonia wspomagana jest przez podwyższone wydzielanie hormonów tarczycy, które zwiększają tempo przemian metabolicznych w organizmie. Reakcje te prowadzą do aktywacji rezerw czynnościowych i energetycznych organizmu, co w efekcie u...