Mózg w jelitach – czy mikrobiota jelitowa może wpływać na zachowanie psów?

Zaburzenia zachowania psów stanowią coraz poważniejszy problem w medycynie weterynaryjnej. Są one często powodem porzucania tych zwierząt. Skład i rola mikrobioty jelitowej w ostatnich latach jest przedmiotem ciągłych badań, zarówno u ludzi, jak i u zwierząt, szczególnie u psów.

Ostatnie badania sugerują, że istnieje korelacja między składem mikrobioty a regulacją psychologiczną i behawioralną u tych zwierząt (2). Istnieją dowody, że skład mikrobioty jelitowej stymuluje oś jelitowo-mózgową (HPA), przez co wpływa ona na zmianę zachowań oraz poziom agresji u zwierząt.

Oś jelito – mózg (HPA)

Termin „oś jelito – mózg” odnosi się do dwukierunkowej biochemicznej komunikacji pomiędzy przewodem pokarmowym a mózgiem (3). Komunikacja ta odbywa się za pośrednictwem:

jelitowego układu nerwowego i nerwu błędnego,

współczulnego układu nerwowego,

osi podwzgórze – przysadka – nadnercze,

układu odpornościowego,

metabolitów drobnoustrojów (4, 5).

Komórki nerwowe, które budują wspomniany jelitowy układ nerwowy (ENS – ang. enteric nervous system), tworzą drugie największe skupisko neuronów w organizmie, które często nazywane jest „jelitowym mózgiem”. Kluczową rolę odgrywa tu nerw błędny, ponieważ komórki nerwowe komunikują się z ośrodkowym układem nerwowym za jego pośrednictwem (6). Bakterie są zdolne do wytwarzania substancji neuroaktywnych, w tym prekursorów neurotransmiterów, które mogą oddziaływać na oś jelitowo-mózgową, a w konsekwencji na układ nerwowy (7). Na skład mikrobioty jelitowej wpływ mają związki chemiczne, które są uwalniane z neuronów jelitowych.

Oś podwzgórze – przysadka – nadnercze

Bakterie wchodzące w skład mikrobioty jelitowej mają także zdolność do modulowania osi podwzgórze – przysadka – nadnercze, która indukuje uwalnianie kortyzolu, tzw. hormonu stresu. Jego rolą jest regulacja odpowiedzi na bodźce stresowe. Długotrwały stres może doprowadzić do uruchomienia kaskady reakcji biochemicznych, których efektem będzie odpowiedź...