Antykoncepcja u małych zwierząt Część II. Metody niechirurgiczne u samców

Wazektomia chemiczna

Pewną odmianą przedstawionej powyżej metody sterylizacji jest podawanie związków chemicznych nie do jądra, a do ogona najądrza. Przykładem może być użycie 0,5-1 ml 3-proc. diglukonianu chlorcheksydyny w 50% DMSO, co po kilku tygodniach spowodowało u psów azoospermię (23). Używając 4,5-proc. roztworu wodnego diglukonianu chlorcheksydyny w objętości 0,5 ml, uzyskano azoospermię, przy czym obserwowano tylko niewielkiego topnia, przemijający obrzęk jąder (2). Podobną skuteczność tej substancji uzyskano również u kotów (22). Iniekcja chlorku wapnia do najądrzy także mogłaby być metodą sterylizacji oszczędzającej testosteron i stanowić metodę alternatywną w stosunku do wazektomii chirurgicznej.

Niepożądane skutki uboczne sterylizacji/wazektomii chemicznej występują u kilku procent zwierząt. Stosowane do sterylizacji chemicznej substancje muszą być zdeponowane ściśle w tkance jądra/najądrza, bez kontaktu z moszną, gdyż ich działanie drażniące może powodować martwicę i ropnie w obrębie moszny (ryc. 1a, 1b). Ubocznym skutkiem stosowania glukonianu cynku (EsterilSol) było martwiczo-ropne zapalenie jądra i wrzodziejące zapalenie skóry moszny (4). Autorzy widzą zatem potrzebę obserwacji zwierząt po zabiegu. Niekiedy powikłania miejscowe wymagają intensywnego opracowania chirurgicznego, a także orchidektomii lub usunięcia moszny (4, 14).

Ultradźwięki

Jedną z metod używanych w leczeniu jest sonoterapia. Wykorzystuje się w niej działanie ultradźwięków na tkanki. Natężenie fali określa się w watach na cm2 głowicy (W/cm2). Dawki lecznicze stosowane u ludzi wynoszą od 0,1do 2 W/cm2 przez 1-15 minut, w seriach po 6-10 zabiegów. Podjęto próbę wykorzystania tej metody w celu antykoncepcji u psów. Użyto natężenia 1,5 W/cm2, wykonując zabieg trzykrotnie co drugi dzień, każdorazowo przez 5 minut za pomocą głowicy emitującej ultradźwięki o częstotliwości 1 MHz. W czasie 2 i 4 tygodni stwierdzono zmniejszenie się jąder i pogorszenie jakości nasienia. P...