Algorytm postępowania w ostrym uszkodzeniu nerek (OUN) u psów i kotów

Nerki są narządem niezwykle wrażliwym na niedokrwienie oraz na działanie substancji toksycznych. Wynika to z ich budowy oraz funkcji w organizmie. Nerki otrzymują ok. 20% objętości minutowej serca, co sprawia, że trafia do nich znacznie większa ilość związków toksycznych w porównaniu z innymi narządami. Uczestniczą także w metabolizmie wielu związków chemicznych oraz niektórych leków, przez co są narażone na ich uszkadzający wpływ, zwłaszcza że toksyczne działanie metabolitów bywa znacznie silniejsze od substancji wyjściowej, czego klasycznym przykładem jest glikol etylenowy.

W uproszczeniu, wyróżniamy trzy rodzaje OUN: przednerkowe, nerkowe i zanerkowe, choć mogą występować równolegle. Niestety, często błędnie używany jest termin „ostra niewydolność nerek, ONN”, który można jedynie odnosić do formy nerkowej, lecz nie dotyczy przed- i zanerkowego uszkodzenia nerek i dlatego nie powinien być stosowany zamiennie (1).

Występowanie OUN w praktyce klinicznej

OUN u psów i kotów rozwija się najczęściej w następstwie zastosowania substancji potencjalnie nefrotoksycznych, jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) czy niektóre antybiotyki (2). Drugą przyczyną są zabiegi chirurgiczne w znieczuleniu ogólnym, w trakcie których wystąpiła hipoperfuzja nerek, zwłaszcza u zwierząt, u których występowała podkliniczna niewydolność nerek. Zapobiegawczo, zwłaszcza u starszych pacjentów, w trakcie znieczulenia należy podawać płyny, co zapobiega potencjalnemu niedokrwieniu nerek oraz przyspiesza eliminację leków z organizmu (3).

W przebiegu OUN, niezależnie od przyczyny, wyróżnia się trzy fazy: zapoczątkowania, trwania uszkodzenia oraz regeneracji, przy czym długość trwania poszczególnych faz nie jest ściśle ustalona. Zdarza się także, że rozległość uszkodzenia nerek wyklucza ich naprawę. Do niedawna sądzono, że jeżeli oznaki podjęcia przez nerki czynności nie wystąpią w przeciągu czterech tygodni, to nie dojdzie do tego wcale. Dziś wiemy, że czas naprawy może być zna...