Ciąża pod kontrolą – w trosce o stado – Rozmowa z lek. wet. Michałem Hądzlikiem

Zasadność ekonomiczna ciąży bliźniaczej zupełnie inaczej wygląda u ras mlecznych i mięsnych. Czy w takim wypadku jest też inaczej traktowana przez hodowców?

Tak. Ciąża bliźniacza u ras mlecznych traktowana jest jako źródło strat. Nie dość, że mamy powikłania okołoporodowe, krowy „nie wchodzą” w mleko, mają niższą wydajność, częściej są brakowane na początku laktacji, to jeszcze zjawisko frimartinizmu jest powodem strat ekonomicznych.

W przypadku bydła mięsnego jest mniej zaburzeń metabolicznych i tu nie zależy nam tak na wydajności mlecznej. Nie mleko jest tu głównym źródłem dochodów.

Jak powinna wyglądać dieta krowy, u której zdiagnozowano ciążę bliźniaczą? Jakie jej składniki mają zasadnicze znaczenie dla zdrowia krowy?

Po zdiagnozowaniu ciąży nie przewidujemy specjalnej diety. Jest ona taka, jak innych krów. Musi być dostosowana do kondycji krowy, fazy laktacji i ciąży. Krowy takie są często dłużej utrzymywane na grupach z wartościowszym TMR, gdyż ich kondycja tego wymaga.

W zasuszeniu należy zwrócić uwagę, czy krowy nie tracą na wadze, jeśli tak, to trzeba je szybciej przemieszczać na grupę przed porodem. W okolicy porodu, na 7 dni przed i 14 po nim, można podawać środki glukoplastyczne lub stosować wszystkie rozwiązania, które ułatwiają nam redukcję ujemnego bilansu energetycznego. Bardzo dobrym rozwiązaniem są bolusy dożwaczowe stymulujące mikroflorę bakteryjną do produkcji energii.

Jakie zasadnicze różnice występują pomiędzy noworodkami z ciąż pojedynczych i bliźniaczych? Jak wpływa to na ich dalszy rozwój?

Zwykle noworodki z ciąż pojedynczych mają wyższą masę urodzeniową. Łatwiej podwajają swoją masę ciała w drugim miesiącu życia, co później determinuje ich dalszy rozwój. Jałówki z ciąż bliźniaczych często nie mają odpowiedniej masy i wzrostu w momencie krycia. Opóźnia to ich pierwsze krycie i wiek pierwszego wycielenia.

W jaki sposób świadome postępowanie biotechnologiczne, należyta pielęgnacja i opieka weterynaryjna mogą ograniczyć konsekwencje ciąż bliźniaczych?

Z własnych obserwacji wiem, że stosowanie procedur hormonalnych w rozrodzie nie ma wpływu na wzrost liczby ciąż mnogich. Jest możliwe sterowanie rozrodem i inseminacją tak, że kontrola USG w momencie inseminacji pozwala na stwierdzenie podwójnej owulacji i działania w tym czasie mogącego ograniczyć podwójne zapłodnienie. Jest to jednak mało praktyczne i w hodowli wielkostadnej nie do wprowadzenia.
Jeśli chodzi o pielęgnację i opiekę, to odpowiednie algorytmy postępowania mogą ograniczyć straty. Szacuje się, że nawet o połowę.

Ciąża bliźniacza to rzadkość, jednak zdarzają się i trojaczki, a nawet czworaczki. Jakie sposoby kontroli rozrodu mogą zapobiec ciążom mnogim?

Liczba ciąż bliźniaczych rośnie na przestrzeni lat, osiąga dziś poziom ok. 4,5-5%. Większa liczba płodów to faktycznie rzadkość, można mówić o ułamku procent. Można taką ciążę zdiagnozować na USG i wtedy podjąć decyzję, czy ją prowadzić, czy usunąć. Jeśli zdecydujemy się ją zachować, to takie krowy traktujemy tak samo, jak krowy z ciążą bliźniaczą.

Bovi Vet Service kładzie nacisk na profilaktykę. Jak wygląda Państwa współpraca z hodowcami? Jaką wiedzę mogą oni uzyskać od lekarzy weterynarii?

Mam przyjemność być współzałożycielem BVS. Idea powstania grupy to podnoszenie kwalifikacji, co cały czas robimy. Jednakże aby odnosić sukcesy, niezbędna jest ścisła współpraca hodowcy i lekarza weterynarii. Osoby te muszą się dobrze rozumieć i współpracować. Należy wspólnie podnosić swoje kwalifikacje, wymieniać się doświadczeniami.

Wspólnie z kolegami z BVS zawsze kładziemy duży nacisk na prewencję i profilaktykę, takie postępowanie doceniają nasi hodowcy, gdyż oni też w tym widzą potencjalne zyski, osiągane poprzez podniesienia zdrowotności swojego stada.

Co do wiedzy, którą mogą uzyskać hodowcy, to w dzisiejszych czasach w dobie Internetu jest ona nieograniczona. Jednakże problem jest z rzetelnością informacji. Wychodząc naprzeciw, założyliśmy Stowarzyszanie Weterynaria Hodowcom, które między innymi prowadzi portal internetowy E-Krowa, na którym dzielimy się wiedzą i rozwiązaniami w celu podniesienia zdrowotności naszych krów.

Jakie są Pana plany zawodowe na najbliższe lata?

W najbliższych latach moje działania będą skupiały się na dalszym rozwoju swojej własnej Przychodni i doskonaleniu zawodowym siebie oraz mojego zespołu. Ponadto zamierzam czynnie kontynuować współpracę ze swoimi kolegami w ramach BVS i działać na rzecz Stowarzyszenia, o którym już wspomniałem.

Rozmawiała: Monika Mańka