Odpowiedzialność pracowników zakładów leczniczych dla zwierząt. Cz. I – Odpowiedzialność porządkowa

Środki odwoławcze

Karę można uchylić w wyniku zastosowania trybu odwoławczego, który toczy się przed pracodawcą na skutek wniesienia sprzeciwu pracownika.

Jeżeli zastosowanie kary porządkowej nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik ma prawo w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw. Kodeks pracy nie określa, w jakiej formie należy wnieść sprzeciw, ale dla celów dowodowych wskazane jest złożenie go w formie pisemnej. Pracownik, wnosząc sprzeciw wobec zastosowania kary porządkowej, powinien wskazać podstawę, na której go opiera. Uzasadnienie sprzeciwu mogą stanowić zarzuty naruszenia prawa materialnego, np. ukaranie za naruszenie obowiązków nie mieszczących się w kategoriach obowiązków wymienionych w art. 108 § 1 k.p., ukaranie mimo braku winy pracownika lub nałożenie kary niewspółmiernej do stopnia winy.

Ponieważ w Kodeksie pracy nie określono żadnych wymogów co do treści sprzeciwu, należy uznać, że powinien także zostać rozpatrzony taki sprzeciw, w którym ukarany pracownik w ogóle nie określił zarzutów, a jedynie żali się, że został niesłusznie ukarany. Pracodawca może uwzględnić sprzeciw całkowicie lub częściowo. Uwzględnienie sprzeciwu może być dokonane w sposób wyrazisty lub dorozumiany. Wyraziste uwzględnienie sprzeciwu polega na jasnym (ustnym lub pisemnym) oświadczeniu woli przez pracodawcę, w tym wypadku o uznaniu zasadności sprzeciwu. Nieodrzucenie przez pracodawcę w ciągu 14 dni sprzeciwu oznacza jego uwzględnienie. Zdarzyć się jednak może, że pracodawca nie podziela zdania i argumentów pracownika zawartych we wniesionym przez niego sprzeciwie. Jeżeli pracodawca odrzucił sprzeciw pracownika, pracownik ma wówczas prawo w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu jego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary.

Kodeks pracy przewiduje trzy łączne warunki dopuszczalności wystąpienia przez pracownika do sądu: wyczerpanie wewnątrzzakładowego trybu odwoławczego, odrzucenie sprzeciwu przez pracodawcę oraz zachowanie 14-dniowego terminu do wniesienia pozwu. W razie stwierdzenia naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa sąd pracy uwzględni powództwo i uchyli karę porządkową. Podkreślić należy, że sąd może badać wyłącznie legalność zastosowanej kary porządkowej, a więc w jego kompetencjach nie leży uprawnienie do zmiany rodzaju kary. W przypadku niestwierdzenia przez sąd pracy naruszenia prawa przy zastosowaniu kary porządkowej lub niespełnienia wymienionych powyżej warunków umożliwiających wystąpienie do sądu sąd pracy oddali powództwo pracownika.

Z kolei w przypadku uwzględnienia przez pracodawcę sprzeciwu lub wydania przez sąd orzeczenia o uchyleniu kary karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu pracownika pracodawca powinien usunąć z akt osobowych pracownika. Odpowiednio, w razie uwzględnienia sprzeciwu wobec zastosowanej kary pieniężnej lub uchylenia tej kary przez sąd pracy, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi równowartość kwoty tej kary.

W przypadku „uprawomocnienia się” kary zgodnie z art. 110 k.p. odpis pisma o ukaraniu przechowuje się w aktach osobowych pracownika. Fakt ukarania może mieć znaczenie przy awansowaniu pracowników oraz przy podejmowaniu innych decyzji kadrowych.

Zatarcie kary porządkowej

Zatarcie kary porządkowej może wynikać z przepisów prawa pracy lub decyzji pracodawcy. Zgodnie z dyspozycją art. 113 Kodeksu pracy karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Jest to zatarcie kary z mocy prawa. Pojęcie nienagannej pracy należy rozumieć obiektywnie, jako niezastosowanie wobec pracownika, w danym okresie pracy, kary porządkowej. Jednakże zatarcie kary może nastąpić wcześniej niż przed upływem okresu rocznego – na podstawie decyzji pracodawcy. W przypadku uznania kary za niebyłą pracodawca ma formalny obowiązek usunięcia odpisu zawiadomienia o ukaraniu z akt osobowych pracownika. W razie gdyby pracodawca nie spełnił tego obowiązku, pracownik będzie mógł żądać przed sądem pracy nakazania dokonania tej czynności.

Podsumowanie

To, czego nie zrobisz, jest zawsze ważniejsze od tego, co zrobiłeś… Pracownik, który nawiązuje stosunek pracy, musi mieć świadomość tego, że będzie oceniany i rozliczany nie tylko z efektów swojej pracy, ale również w zakresie przestrzegania przepisów i regulaminów porządkowych oraz zachowania i postawy względem pracodawcy.

Przepisy prawa pracy zobowiązują pracownika zakładu leczniczego dla zwierząt do przestrzegania ustalonego w zakładzie porządku i organizacji pracy, wewnątrzzakładowych regulaminów, przepisów BHP, przepisów przeciwpożarowych. Nieprzestrzeganie przez pracownika powyższego może skutkować wyciągnięciem konsekwencji służbowych i odpowiedzialnością pracowniczą. Katalog kar porządkowych jest zamknięty, a procedura nakładania kar jest uregulowana przepisami pracy.

Piśmiennictwo dostępne u autora.

lek. wet. Rafał Ciągarlak