Syndrom miękkiego pancerza u żółwi

Żółwie to chyba jedyne gady, do których większość ludzi podchodzi bez uprzedzeń. Między innymi z tego powodu bardzo często zwierzęta te trafiają w ręce osób, które posiadają minimalną wiedzę na temat ich chowu i hodowli. Warto jednak wiedzieć, że o warunkach utrzymania żółwi krąży wiele nieprawdziwych mitów, a nawet szkodliwych informacji. W związku z rozwojem herpetologii oraz medycyny gadów zmieniają się poglądy na temat warunków chowu i hodowli, a także żywienia wielu gatunków. Część wiadomości z końca lat 80. ubiegłego wieku jest już nieaktualna.

Typowy żółw to gad, którego ciało okrywa twardy kostno-rogowy pancerz. Anatomicznie możemy w nim wyróżnić część górną – karapaks oraz dolną – plastron, połączone po bokach tzw. mostem. Pancerz żółwi słynie ze swej wytrzymałości. Zawdzięcza to specyficznej dwuwarstwowej budowie. Głębiej leżą elementy kostne, które powstały z przekształconych części szkieletu, m.in. żeber i kręgosłupa. Płytki kostne stanowiące wewnętrzną część pancerza połączone są ze sobą szwami kostnymi, podobnie jak ma to miejsce np. w czaszce ssaków. Od zewnątrz pokryte są tarczkami rogowymi.

Jednakże liczba tarczek nie jest równa liczbie płytek kostnych, twory te nie nakładają się na siebie równomiernie, zazwyczaj szwy między płytkami leżą pod środkową częścią tarczek rogowych (ryc.1, s. 58). Dzięki takiej budowie pancerz wytrzymuje spory nacisk rozłożony na dużą powierzchnię. Pamiętać należy, że istnieją także żółwie pozbawione pancerza rogowego, są to tzw. żółwiaki, żółwie dwupazurzaste oraz morski żółw skórzasty, w ich przypadku kostny szkielet pokryty jest gładką, grubą skórą. U części, zwłaszcza prowadzących wodny tryb życia gatunków, obserwuje się znacznie zredukowany plastron, np. u żółwia matamata (Chelus fimbriatus).

Ryc. 1. Płytki kostne pancerza połączone są ze sobą szwami kostnymi ; fot. archiwum autorki

U żółwi rodzaju Terapena, Cuora, Kinyxys czy Pixys opisuje się obecność tzw. zawiasów. Są to elastyczne połączenia pomię...