Choroby okulistyczne u małych zwierząt. Najczęstsze objawy kliniczne

Czerwone oko

Zewnętrzne, ukrwione struktury gałki ocznej mogą w różnym stopniu ulegać przekrwieniu w wyniku różnych chorób oka, co prowadzi do objawu czerwonego oka. Widoczne na zewnątrz ukrwione struktury oka to: spojówki, nadtwardówka i twardówka. Różnego stopnia zaczerwienienie całej powierzchni worków spojówkowych może być wywołane przez zapalenie spojówek (a to zapalenie z kolei może być spowodowane wszystkimi pierwotnymi chorobami spojówek, chorobami powiek (anatomiczne, dermatologiczne, immunologiczne) i chorobami całej gałki ocznej (ciała obce, nowotwory, wypadnięcie gałki ocznej lub jej wewnętrzne zakażenie) (ryc. 25-28). Również wysunięcie i przekrwienie trzeciej powieki w wyniku bólu oka, zespołu Hornera, nowotworów zagałkowych, skrętu trzeciej powieki lub wypadnięcia gruczołu trzeciej powieki będzie dawało objaw czerwonego oka na poziomie spojówek (ryc. 29-31). Głębsze, bardziej zaognione zaczerwienienie gałki ocznej, głównie wokół rąbka, jest związane z przekrwieniem nadtwardówki w wyniku zapalenia błony naczyniowej (uveitis) (ryc. 32-34). Podobne objawy ze strony nadtwardówki, ale z naczyniami mocno wypełnionymi, wręcz nastrzykanymi i dobrze widocznymi na tle białej twardówki, zauważalne są przy jaskrze (ryc. 35-39). Oddzielny problem objawu czerwonego oka to wylew krwi do komór oka, mogący być efektem urazu oka, uveitis, jaskry czy nowotworów gałki ocznej (ryc. 40).

Białe oko

Widoczne objawy białego oka, czyli częściowej lub całkowitej nieprzezierności transparentnych struktur gałki ocznej, mogą dotyczyć chorób rogówki (anatomicznych lub jej zmętnienia), zmian w cieczy wodnistej oraz zmian w soczewce i rzadziej w ciele szklistym. Wrodzony brak rogówki lub jej zarośnięcie spojówką w wyniku infekcji wirusowej (symblefaron) to najczęstsze problemy o podłożu anatomicznym (ryc. 41, 42). Zmętnienie rogówki wywołują: naciek komórkowy (limfocyty, eozynofile) w przebiegu jej chorób o podłożu immunologicznym lub wirusowym (ryc. 43); obrzęk rogówki, który powstaje bądź to w wyniku degeneracji śródbłonka rogówki – tzw. bielma (przedostawanie się do zrębu rogówki wody z cieczy wodnistej) – będącej konsekwencją wcześniejszych chorób rogówki, struktur wewnętrznych gałki ocznej lub starości (ryc. 44), bądź to w wyniku zapalenia rogówki, np. przy jej owrzodzeniu (ryc. 45); blizny na rogówce widoczne po jej głębokich uszkodzeniach (urazy, owrzodzenia) lub przy zrostach przednich (ryc. 46, 47); dystrofie i degeneracje zrębu o podłożu genetycznym (dystrofia tłuszczowa/wapienna) (ryc. 48) lub immunologicznym czy pourazowym (degeneracje wapienne) (ryc. 49). Głównie ostre lub chroniczne zapalenie błony naczyniowej oka lub choroby ogólnoustrojowe (białaczka, choroby wirusowe) powodują przedostawanie się do cieczy wodnistej wypełniającej komory oka struktur komórkowych takich, jak limfocyty (ropostek) (ryc. 50, 51) lub białka krwi (włóknik) (ryc. 52, 53). Najbardziej charakterystyczne objawy białego oka dają zmiany na terenie soczewki: każdy rodzaj zaćmy (genetyczna, pourazowa, metaboliczna, starcza) oraz stwardnienie jądra soczewki (ryc. 54-56). Rzadko występujące zmiany w ciele szklistym dotyczą głównie jego degeneracji o podłożu metabolicznym. W wielu przypadkach objawowi białego oka towarzyszy również objaw ślepego oka.