Długotrwała i krótkotrwała odporność na podstawowe choroby wirusowe kotów. Jak odporność wpływa na odstępy między szczepieniami?

Wstęp

Odpowiedź immunologiczna na poszczególne antygeny szczepionkowe przeciwko kluczowym wirusom kotów nie jest jednakowa dla każdego typu wirusa. Dlatego zalecenia dotyczące częstotliwości szczepień w codziennej praktyce są budowane w oparciu o coraz lepsze zrozumienie odpowiedzi immunologicznej u kotów. WSAVA Vaccination Guidelines Group (VGG) zdefiniowała szczepienia podstawowe jako te, które powinny otrzymać wszystkie koty, niezależnie od sytuacji i miejsca, w którym żyją. Te podstawowe szczepienia chronią koty przed ciężkimi i zagrażającymi życiu chorobami [1]. Wierzymy, że praktykujący lekarze weterynarii skorzystają na lepszym zrozumieniu, w jaki sposób wytwarzane są odporności przeciwko wirusowi panleukopenii kotów (FPV), kaliciwirusowi kotów (FCV) i herpeswirusowi kotów (FHV-1) i jak długo się utrzymują.

Odporność na FPV

Narażenie na FPV wyzwala długotrwałą, a czasem dożywotnią odporność. Odporność ta jest w większości przypadków bardzo wysoka i całkowicie chroni przed chorobami i siewstwem w przypadku narażenia na kontakt ze zjadliwym szczepem wirusa [1]. Ta sytuacja, gdy odpowiedź immunologiczna jest szybka i silna oraz w pełni zapobiega zarówno klinicznym objawom choroby, jak i wydalaniu wirusa, nazywana jest odpornością sterylizującą [2] (ryc. 1). Jednak w niektórych przypadkach szczepienie może się nie powieść. WSAVA VGG uznał, że przeciwciała pochodzenia matczynego (MDA) mogą znacząco wpływać na skuteczność większości obecnie stosowanych szczepień podstawowych podawanych kociętom we wczesnym okresie życia [1]. Innymi przyczynami nieskutecznych szczepień są różne niezdolności do uzyskania odporności ochronnej [1, 3]. Niemniej jednak, gdy kot jest immunokompetentny, a poziom MDA jest niski, szczepienia przeciw FPV skutecznie chronią przez stosunkowo długi czas [4].

Powodem wywoływania długotrwałej odporności na FPV są strukturalne i funkcjonalne właściwości wirusa. FPV jest genetycznie stosunkowo stabilny i ma niski wskaźnik mutacji. Ponadto silna humoralna (za pośrednictwem przeciwciał) odpowiedź immunologiczna wywołana szczepieniem jest wystarczająca do ochrony zwierzęcia po prowokacji FPV [3]. Wykazano, że obecność przeciwciał przeciwko FPV silnie koreluje z ochroną przed tym wirusem i może być wykorzystana do oceny poziomu odporności [3]. Ponadto FPV jest antygenowo blisko spokrewniony z parwowirusem psów (CPV-2), który, jak się zakłada, powstał z FPV na początku lat 70. XX wieku. Dlatego obecne szczepionki prawdopodobnie chronią koty także przed zakażeniem CPV-2 [5].

Ponieważ odporność na FPV wywołana szczepieniem jest długotrwała [4], szczepienia można powtarzać w stosunkowo długich odstępach czasu. W jednym badaniu prowokacyjnym kocięta zaszczepiono dwukrotnie w wieku 8 i 12 tygodni poliwalentną żywą szczepionką, a następnie 36 miesięcy później prowokowano FPV. Żaden z zaszczepionych kotów nie wykazywał klinicznych objawów infekcji FPV, a poziom przeciwciał anty-FPV utrzymywał się na wysokim poziomie przez 36 miesięcy. Natomiast u wszystkich nieszczepionych zwierząt wystąpiły objawy kliniczne typowe dla zakażenia FPV, potwierdzające ochronę poszczepienną przez 3 lata [6].